‘In het veen daar loopt een schaap’. Dat is de titel van het boekje dat de schaapskudde Haaksbergen heeft uitgebracht.
Het boekje beschrijft de historie van de schaapskudde Haaksbergen en het 590 hectare grote Haaksbergerveen. Het betreft een 120 pagina handzaam ringband boekje met talrijke kleurenfoto’s en prachtige verhalen. In het boekje wordt onder meer aandacht besteed aan het ontstaan en beheer van het Haaksbergerveen. Er wordt in uiteengezet wat de kudde doet voor Staatsbosbeheer en een deel beschrijft de flora en fauna in het gebied. Natuurlijk zijn ook de sappige verhalen over bewoners en gebeurtenissen in het veen in het boekje opgenomen.
Ontstaan
Voorzitter Toon Tankink heeft net als – volgens hem – elke Haaksbergenaar jeugdherinneringen aan ‘t Venne’ “Naarmate de jaren verstreken, besefte ik dat er nog veel meer te ontdekken viel over dit gebied. In gesprekken met veenbewoners, boeren om het veen, boswachters, historici en natuurkenners besefte ik dat daar achter het bos, richting Siberië tot over de Duitse grens, een heel bijzonder gebied ligt. Hoe meer ik hoorde en wist, hoe meer ik er van overtuigd raakte dat al die kostbare informatie niet verloren mocht gaan. Gelukkig kwam ik juist op tijd in contact met oud-journalist en schrijver Frans de Lugt. Samen met hem en Han en Lia van Hagen – natuurkenners bij uitstek – is het boekje uiteindelijk tot stand gekomen”.
Aan het boekje is ook een mooie wandel/fietsroute gekoppeld. Deze is voorzien van QR codes. De veenverhalen worden verteld in een QR-code route die start bij het Bezoekerscentrum aan de Schapendrift 11. De route is 12 km lang en komt langs diverse bijzondere plekken die in de geschiedenis van het veen een rol hebben gespeeld. Die verhalen corresponderen met de verhalen in het boekje, zodat de wandelaar tijdens het wandelen alle informatie rustig tot zich kan nemen.
Op Tweede Paasdag is het bij de schaapskooi lammetjesdag ofwel ‘Lente in de Kooi’. Dat evenement telt jaarlijks – afhankelijk van het weer – zo’n twee- tot drieduizend bezoekers. Op die dag is het boekje verkrijgbaar voor de aanbiedingsprijs van tien euro. Na Pasen kost het net geen vijftien euro.
Sponsoren
Uiteraard beschikte de Schaapskooi zelf niet over voldoende middelen om dit alles te financieren. “De kudde omvat zo’n 350 schapen die elk jaar lammeren. Die kudde helpt door middel van begrazing dit unieke gebied in stand te houden.
Elk jaar blijven er steeds zo’n veertig tot zestig schapen over. De rest wordt geslacht en levert dus geld op. Maar, dat was bij lange na niet voldoende voor de uitgave van dit boekje”, aldus Tankink. “Dank zij onze sponsoren konden onze plannen uiteindelijk gestalte krijgen”.
Het eerste exemplaar van het boekje werd op 31 maart overhandigd aan Mark Brouwer. Hij was als piloot van de op 11 februari 1988 neergestortte F16, eregast tijdens de presentatie. De fotoverkenner waarmee hij op die inmiddels beruchte dag voor de Koninklijke Luchtmacht vloog, kreeg in de lucht motorproblemen. Een poging om terug te keren naar Vliegbasis Twente bleek onmogelijk. De piloot restte geen andere keuze dan het toestel met de schietstoel te verlaten. Alvorens dat te doen liet hij zijn vliegtuig koers zetten naar het Haaksbergerveen waar het al snel daarna neerstortte.
Het was Bernhard Rupert die Brouwer het boekje – enkele tientallen meters van de plek waar hij 35 jaar geleden neerstortte – overhandigde. Rupert was een van de drie mannen die het ongeluk heeft zien gebeuren. Hij was samen met zijn buurjongens Herman en Bernard Kamphuis aan het houtzagen op zo’n 100 tot 150 meter afstand van de plek des onheils. Zijn en Brouwer’s ervaring van het gebeuren, staat beschreven in het boekje. Tankink stelde in zijn toepspraak dat Brouwer met zijn actie Haaksbergen destijds misschien wel heeft behoed voor een ramp. “Zijn keuze heeft gelukkig geen veenbrand noch doden opgeleverd. Het heeft hooguit een konijn het leven gekost”.
CO2
Susan Bonekamp, Hoofd Staatsbosbeheer Overijssel omschreef het Haaksbergerveen in haar toespraak als een van de mooiste en zeldzame veengebieden van Nederland en zelfs Europa. “Het is een Habitatrichtlijngebied, dat zodoende deel uitmaakt van het Europese natuurnetwerk Natura 2000. Deze richtlijn werd in 1992 aanvaard. Hoogveen en natte heide, zoals die hier voorkomt, zijn zeldzaam geworden”, zegt ze. “Daarom doen wij er alles aan om dit gebied te beschermen, te versterken en te behouden voor de toekomst door te werken aan herstel van biodiversiteit. Als we er voor zorgen dat het gebied veel water kan vasthouden, is het veen in staat tot opslag van CO2. In deze tijd geen onbelangrijke factor.
We zijn trots dat de leefomstandigheden in het Haaksbergerveen ruimte biedt aan kenmerkende dieren en planten die daar thuishoren zoals wollegras, lavendelheide, adder, heikikker, gevlekte witsnuitlibel en de kraanvogel”.
En alsof ze het zo gepland heeft, klinkt – terwijl we naar de markante plek in het veen lopen voor de uitreiking van het eerste boekje – boven ons het onmiskenbare, trompetachtige geluid van de kraanvogel. “Kroe Kroe”. Als we opkijken zien we een koppel hoog in de lucht. Het lijkt te roepen: “Dank jullie wel voor het beheren van dit bijzondere gebied. Wij voelen ons hier thuis en jullie inspanningen zullen worden beloond met een jaarlijks terugkerende en groeiende populatie van onze soort. Kroe Kroe”.
Kijk voor meer informatie op de website van de Schaapskudde Haaksbergen
Volg het Nieuws uit Haaksbergen
Foto en tekst: Hanneke Straten
Een productie van RTV Sternet